Van kliniek naar ...

Al 3 jaar lang verhuis ik van kliniek naar kliniek. Net 18 jaar toen ik dit klinische wereldje instapte. Jarenlang aan ambulante hulp voorafgaand, maar toch niet voldoende om deze periode te omzeilen. Natuurlijk, niemand vindt het 'fijn' om in een kliniek te verblijven. Maar wat als je hier al jaren in verblijft. Dit je veilige, bekende wereldje is geworden. Je eigenlijk niet meer goed kan voorstellen hoe het leven buiten een kliniek is. Tegelijkertijd wetende dat je niet eens een echt 'thuis' meer hebt om op terug te vallen. Hoe zie je dan je toekomst voor je? Voor de rest van je leven spenderen in een kliniek is (helaas) geen optie. Misschien is dit voor jou wel herkenbaar. Wat moet je nu?

Het is niet altijd vanzelfsprekend dat elke GGZ-instelling daadwerkelijk zorgt voor een goede overgang van kliniek naar … (wat het dan ook mag zijn). Mijn ervaring is wel dat de instelling Emergis over het algemeen hier veel aandacht aan besteedt; dit als een essentieel onderdeel ziet van een goede behandeling. Ik kan mij nog herinneren dat toen ik de intake had voor een klinische opname, een van de eerste vragen die gesteld werd over het vervolg ging. Want, wat heeft een klinische opname daadwerkelijk voor positief effect als je daarna in een zodanig 'moeilijke' situatie terechtkomt dat alles wat je geleerd hebt niet meer haalbaar is om vast te houden. Dit zou uitermate zonde zijn en een klinische opname niet toereikend genoeg meer maken.

Naar mijn mening kiest iemand niet voor niks voor een vrijwillige of onvrijwillige klinische opname en kan dit zeker helpend zijn. Even uit de 'schadelijke' thuisomgeving weg. Je komt daar namelijk, omdat het herstellen thuis op dat moment niet lukt. Dag en nacht de beschikking tot intensieve hulp en omringd door medecliënten die een soortgelijk proces doormaken. Dit kan zeer helpend zijn voor een korte periode. Na deze periode zijn er zeker verschillende mogelijkheden voor een vervolgtraject. Of dit makkelijk te regelen is, dat helaas niet! Toch zal ik een aantal opties hieronder met jullie bespreken. Wellicht helpt dit om alles eens op een rijtje te zetten en (vroegtijdig) een passende keuze te maken.

Beschermd of begeleid wonen (BW)

Het wonen in een 'BW' houdt in dat je woont in een zorginstelling voor mensen met psychische of psychosociale problemen. Zo'n zorginstelling is niet als een kliniek. Meestal is het een woning waar je alleen of met meerdere samenwoont. Afhankelijk van de zorginstelling is er 24 uur per dag hulp (op locatie) beschikbaar of in wat mindere maten. Dit is dan ook meteen het verschil tussen beschermd en begeleid wonen. Bij beschermd wonen is de intensiteit aan hulp hoger dan bij begeleid wonen. De woonbegeleiding helpt je bij de dagelijkse bezigheden. Dit kan gaan van het huishouden tot aan het maken van een passende dagplanning. Hoelang je woont in een 'BW' is afhankelijk van ieder zijn persoonlijke situatie en de zorginstelling zelf. Dit kan enkele jaren zijn tot levenslang. Voor het wonen in een BW heb je een WMO-voorziening nodig die je kunt aanvragen bij de gemeente waar je ingeschreven staat.

GGZ wonen

GGZ wonen valt niet onder de WMO. Je hebt hiervoor een Wlz-indicatie nodig (Wet langdurige zorg). Het verschil tussen GGZ wonen en wonen in een BW, is dat de zorgintensiteit hoger ligt. De ernst van de psychische problematiek is groter en/of langduriger. Zo kan de zorg bestaan uit begeleiding in het dagelijkse leven, verzorging en verpleging, dagbesteding en behandeling. Er is 24 uur per dag zorg of toezicht. De woonplek kan open of besloten zijn. De mogelijkheid bestaat soms op bij je zorgaanbieder te gaan wonen. Zo kan dit ook op Emergis bij de HAT (Housing Apart Together). De HAT is een wooncomplex dat bestaat uit 29 appartementen. Een logische vervolgplek is bijvoorbeeld een BW of een zelfstandige woonplek met ambulante begeleiding.

Woonhuizen (Emergis)

Als je de naam 'woonhuizen' hoort vallen, zul je waarschijnlijk denken aan een woonvorm. Echter, dit is het niet exact. Officieel ben je klinisch opgenomen als je verblijft in de woonhuizen van Emergis. Je spreekt dus niet van wonen, maar van een opname. De woonhuizen is een combinatie van behandeling en verblijf en is geschikt voor mensen met langdurige psychiatrische en psychosociale problematiek. Ondanks dat het valt onder een klinische opname, leren de hulpverleners je hier wel vaardigheden aan om uiteindelijk (deels) zelfstandig te kunnen gaan wonen. Je volgt geheel een eigen dagstructuur, alleen de middag- en avondmaaltijd is een gezamenlijk moment. De woonhuizen bestaan uit vier woningen waarin elk vijf cliënten verblijven. Er wordt gehandeld met als uitgangspunt de SRH-methodiek, dat zich richt op het verbeteren van de kwaliteit van leven.

Sociaal pension

Een sociaal pension is een tijdelijke verblijfplaats voor als je problemen ervaart op verschillende levensgebieden én dakloos bent of dreigt te worden. Als je in een sociaal pension komt te wonen, huur je een eigen woning of appartement. Je dient al een grote mate van zelfstandigheid te hebben. Begeleiding is van maandag t/m vrijdag aanwezig en in de weekenden (in geval van crisis) telefonisch bereikbaar. Hulpverleners helpen je hier vaardigheden aan te leren op het gebied van financiële zaken, het zoeken naar dagbesteding, het organiseren van het huishouden en het eventueel opvoeden van kinderen. Het verblijf in het sociaal pension kent een maximum van twee jaar. Na deze periode kun je nog één jaar nazorg ontvangen.

Ambulante woonbegeleiding

Mocht je bijvoorbeeld al een eigen woonruimte bezitten en minder intensieve zorg mogelijk zijn in jouw situatie, dan kun je ambulante woonbegeleiding ontvangen. Een hulpverlener komt dan een of meerdere keren per week op huisbezoek. Ook hier kun je hulp krijgen op verschillende levensgebieden met als doel om op termijn volledig zelfstandig te kunnen wonen. Een voorbeeld van een organisatie die ambulante woonbegeleiding biedt, is het FACT-team. Soms is een opname na enige tijd noodzakelijk. Het FACT-team zal dan met jou in contact blijven. Bij terugkomst zorgen ze voor een intensiever aanbod van hulp en zullen deze na verloop van tijd afbouwen.

Dag- of deeltijdbehandeling

De meeste klinische afdelingen bieden ook een dag- of deeltijdbehandeling aan. Dit houdt in dat je meestal in groepsverband een of meerdere dagen per week bij elkaar komt om therapie te volgen. Dit kan een goede manier zijn in het afschalen van de hoeveelheid hulp en de overgang van kliniek naar een woonomgeving kleiner te maken. De dag- of deeltijdbehandeling richt zich voornamelijk op behandeling van de psychiatrische problematiek en dus minder om het woonthema. Vaak wordt een dag- of deeltijdbehandeling daarom ook gecombineerd met bijvoorbeeld ambulante woonbegeleiding of het wonen in een BW of 'GGZ wonen'.

Kortom, er zijn dus een tal van mogelijkheden op het moment dat je uit een klinische opname komt. Wel is het van belang dat je tijdig aan de slag gaat met het maken van een passende keuze en het organiseren hiervan. In veel gevallen is er sprake van een (lange) wachttijd tot het vrijkomen van een woning en/of de toezegging van een WMO- of Wlz-indicatie. In de meeste gevallen helpt je behandelaar bij het verzorgen van een goede overgang. Maar, heb geduld en vertrouwen. Een nieuwe leefsituatie kan angst en stress bij je oproepen. Weet dan, dat uiteindelijk alles op z'n pootjes terecht